نکات مهم درباره ماهیت عزت نفس
ماهیت عزت نفس
ماهیت عزت نفس چیست ؟ عزت نفس برای بقا و سلامت روانی انسان حیاتی است. عزت نفس یکی از ملزومات عاطفی زندگی است و بدون آن بسیاری از نیازهای اساسی برآورده نمی شوند.
یکی از مهمترین عواملی که انسان را از سایر حیوانات متمایز می کند، آگاهی از خود است،یعنی توانایی تشکیل یک هویت و اختصاص دادن ارزشی به آن به بیان دیگر، ماهیت عزت نفس یعنی این ظرفیت در انسان وجود دارد که تعریف کند کیست، و سپس ببینند که آیا آن هویت را دوست دارد یا خیر.
در واقع، عزت نفس بعد ارزیابانه خودپنداره- توصیف فرد از خود- است و اشاره به این دارد که چگونه خود را ارزشیابی می کنیم برای انسان این امکان وجود دارد که رنگ ها، صداها، شکل ها و احساس های خاصی را دوست نداشته باشد. خوب خودت
اما اگر فرد بخشهایی از خودش را دوست نداشته باشد، ساختار روانی او به شدت آسیب می بیند.
در چنین شرایطی، شخص از هر چیز که درد عدم پذیرش را به هر شکل وخیم می کند اجتناب می ورزد چنین فردی در مسائل اجتماعی، تحصیلی یا شغلی، کمتر پیشرفت می کند، زیرا توانایی دستیابی به پیشرفت و انتظار دستیابی به آن را در خود نمی بیند.
برقراری و حفظ رابطه دو طرفه و سالم اجتماعی برای او بسیار دشوار است و تنهایی و انزوا را بیشتر تجربه می کند.
از آنجایی که از عزت نفس با سازگاری روانی هم رابطه دارد، افراد با عزت نفس پایین غالباً نشانه هایی از مشکلات و بیماری های روانی از جمله اضطراب و تنش شدید-استرس- را تجربه می کنند.
افراد با عزت نفس پایین توانایی خود برای ابراز تمایلات جنسی، مورد احترام و توجه بودن، شنیدن انتقاد، تقاضای کمک یا حل مشکلات را سرکوب
می کنند.
شخصی که عزت نفس پایینی دارد برای اجتناب از قضاوت های بیشتر و عدم پذیرش مکرر، دیوار های دفاعی برپا می کند ممکن است خود را سرزنش کند، عصبانی و ناامید شود یا خویشتن را در فعالیت‌های آرمانگرایانه غرق نماید و گاهی نیز به الکل یا مواد مخدر، روابط جنسی ناسالم و بزهکاری متوسل شود.
به بیان دیگر عزت نفس پایین با آسیب های فردی و اجتماعی فراوان همراه است.
عوامل موثر در عزت نفس
صدها محقق به بررسی هزاران نفر در سنین و موقعیت‌های مختلف پرداختند تا عوامل موثر در عزت نفس را درک کنند.
چه کسانی عزت نفس بالاتری دارند، عزت نفس چه اهمیتی دارد، چگونه می تواند افزایش داده شود،ماهیت عزت نفس چیست و…
بررسی کودکان به وضوح نشان داده است که شیوه فرزند پروری والدین طی سه یا چهار سال اول زندگی تعیین کننده میزان عزت نفس اولیه کودک است.
در خانواده هایی که والدین از حمایت عاطفی، شیوه کنترل مردم سالارانه و مبتنی بر ملایمت، گرمی و استدلال استفاده می کنند، فرزندان به مراتب عزت نفس بالاتری نسبت به فرزندانی دارند که در خانواده های استبدادی، کاملا آزاد گذار یا طرد کننده تربیت شده‌اند. خوب خودت
اما اغلب تحقیقات مربوط به کودکان بزرگتر، نوجوانان و بزرگسالان، یک سوال مشترک دارند: علت چیست و معلول کدام است؟
علت و معلول در عزت نفس
آیا موفقیت تحصیلی به عزت نفس کمک می کند، یا عزت نفس منجر به موفقیت تحصیلی می شود؟ آیا موقعیت اجتماعی بالا، عزت نفس بالا را به دنبال دارد، یا عزت نفس بالا به فرد کمک می‌کند به موقعیت اجتماعی بالا دست یابد؟ آیا موفقیت در مصاحبه های شغلی باعث می‌شود که فرد خود را دوست داشته باشد، یا چون خود را دوست دارد در این مصاحبه ها بهتر عمل می کند؟
این همان سوال(( اول مرغ بود یا تخم مرغ)) است. به نظر می رسد که عزت نفس حاصل شرایط زندگی است، و از سوی دیگر شرایط زندگی به شدت تحت تاثیر عزت نفس است. اما کدام یک اول می آید؟ این سوال تلویحات مهمی برای افزایش عزت نفس دارد.
اگر شرایط خارجی تعیین کننده عزت نفس باشند، آنگاه کافی است شخص شرایط خود را بهبود بخشد تا عزت نفس افزایش یابد.
فرض کنیم شما عزت نفس پایینی دارید چون نتوانسته اید دیپلم بگیرید، قدتان کوتاه است، مادرتان از خودش خوشنود نبوده است، در پایین شهر زندگی می کرده اید. ۲۰ سانتی متر بلند تر شوید، توسط مادر دیگری پرورش یابید، و به بالای شهر نقل مکان کنید. آیا با این اقدامات می توان عزت نفس را افزایش داد؟
روشن است که چنین چیزی امکان پذیر نیست. درباره والدین یا قد نمی شود کاری کرد. بنابراین فقط می توان امیدوار بود که وضعیت برعکس باشد، یعنی عزت نفس تعیین‌کننده شرایط زندگی باشد.
این بدان معنی است که اگر شخص عزت نفس خود را بهبود بخشد، شرایطش هم بهبود خواهد یافت.
واقعیت این است که عزت نفس و شرایط زندگی رابطه غیر مستقیم با هم دارند. خوب خودت
عامل مداخله‌گر دیگری وجود دارد که همواره تعیین کننده عزت نفس است و آن افکار فرد است.
برای مثال، وقتی شخصی در آینه به خود نگاه می‌کند و می‌گوید:(( چه هیکل بدی پیدا کرده ام!)) این فکر می تواند بر عزت نفس اثر منفی بگذارد.
اما اگر در آینه نگاه کند و فکر کند:(( به نظر می رسد مدل موهایم خیلی خوب شده است!))، اثر آن روی عزت نفس کاملاً برعکس خواهد بود در این دو مورد تصویر فرد در آیینه همان است، تنها افکار فرق کرده اند.
با توجه به این که افکار نقش بسیار مهمی در چگونگی ادراک و احساسات ما دارند، بررسی افکار می تواند در فراهم آوردن شرایط مناسب برای رشد و تقویت عزت نفس اهمیت ویژه ای پیدا کند.
عزت نفس موقعیتی و خصیصه ای چیست ؟
اساساً دو نوع مشکل از عزت نفس وجود دارد: موقعیتی و خصیصه ای.
عزت نفس پایین موقعیتی، فقط در حوزه های خاص وجود دارد و به اصطلاح وابسته به موقعیت است. برای مثال فرد ممکن است به عنوان والد و شریک زندگی قضاوت مثبتی در مورد خود داشته باشد، ولی در موقعیت های کاری همواره منتظر شکست باشد.
نمونه شخص دیگری ممکن است خود را فاقد مهارت‌های اجتماعی بداند، ولی در حرفه‌اش کارآمد و موفق باشد.
اما در عزت نفس پایین خصیصه ای که معمولاً ریشه در تجارب اولیه زندگی دارد، احساس اشکال کلی تر است و بسیاری از جنبه های زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد.
منبع : دکتر فرهنگ هلاکویی
💡نکات مهمی که لازم است درباره حرمت نفس در کودکان بدانیم
💡والدین موفق چگونه کودک با عزت نفس بالا تربیت میکنند؟
💡همچنین شما میتوانید از ویدئو های آپارات خوب خودت دیدن فرمایید و مطالب مرتبط مورد نیاز خود را در آن بیابید.
