علت ایجاد اعتیاد و راه های درمان آن
سبب شناسی اعتیاد
یافته ها نشان میدهد بین هوش هیجانی تا سلامت روان معتادان تفاوت معناداری وجود دارد به طوری که معمولا معتادان هوش معنوی ، هوش هیجانی و سلامت روانی پایین تری نسبت به سایرین دارند. بنابراین احتمال وجود دارد که با پرورش هوش معنوی بتوان جلو ابتلا به اعتیاد را گرفت.
(QE) هوش عاطفی یا هیجانی : به افراد کمک می کند عواطف خود و دیگران را مدیریت کنند. این هوش در موفقیت حرفه ای و شخصی فرد بسیار موثر
است و آنها را در برقراری ارتباط یاری می دهد و تا حدی از قابلیت پیشگویی نیز برخوردار است.
(QS) هوش معنوی : این هوش برخلاف هوش عقلانی که کامپیوترها هم از آن بهره مندند و نیز هوش عاطفی که در برخی از پستانداران رده بالا دیده می شود، خاص انسان است زوهار و مارشال هوش معنوی را یک بعد جدید از هوش انسانی معرفی کردند و به نظر آنها هوش نهایی است و برای حل مسائل مفهومی و ارزشی استفاده می شود
هوش معنوی زمینه تمام آن چیزهایی است که ما به آنها اعتقاد و باور داریم. سوال های جدی در مورد اینکه از کجا آمده ایم، به کجا می رویم و هدف اصلی زندگی چیست، از نمودهای هوش معنوی است هوش معنوی جنبه های مختلفی از آگاهی و زندگی ذهنی و روحی درونی فرد را با زندگی و کار بیرونی متصل و یکپارچه می کند و نوعی آگاهی درباره تمامیت جهان به شکلی کلی به فرد می دهد سیندی ویگلورث معتقد است که هوش معنوی توانایی رفتار کردن با دلسوزی و دانایی در حین آرامش درونی و بیرونی،صرف نظر از پیشامدها و رویدادهاست. افراد با هوش معنوی در حین قضاوت،توانایی منصفانه و دلسوزانه رفتار کردن را دارند.
هوش معنوی ما را قادر می سازد همه چیز را آنطور که هستند ببینیم. این هوش همان هوشی است که رهبران مشهور و محبوب جهان را هدایت کرده است.
درمان اعتیاد
سن اعتیاد در بین جوانان و نوجوانان پایین امده است . شخصیت ، خانواده ، محیط و اجتماع همگی در سوء مصرف و اعتیاد موثر است. دغدغه پیشگیر ی و درمان آن باعث شده روش های متعددی در کمپ های اعتیاد ایران مورد استفاده قرار گیرد و روش سم زدایی حدود نیم قرن است که در بیش از ۲۰ کشور جهان استفاده میشود. طی این پروسه بدن فرد ظرف ۳۰ روز بطور کامل پاکسازی میشود و همزمان ناخوداگاه فردی و ذهن بیمار نیز از عقده ها و سرکوب های روانی رها میشود. در این روش از هیچ نوع دارویی استفاده نمیشود و سموم بطور کامل از بد فرد خارج میگردد که این امر درمانی بی بازگشت و قطعی را نوید میدهد.
بر اساس مطالعات انجام شده در تمامی برنامه های پیشگیری از عود مجدد اعتیاد علاوه بر توجه به رویکرد های فردی بایستی رویکرد های خانوادگی ، آموزشی ، اجتماعی و اقتصادی نیز مورد تاکید قرارگیرند.
رتبه شغلی و طول مدت اعتیاد و تعداد دفعات ترک رابطه مثبت و معناداری با قدرت میل و احتمال مصرف مجدد مواد دارد. خوب خودت
درمان فراشناختی و شناختی – رفتاری روشهای موثری برای کاهش اعتیاد هستند.
رفتار درمانی شناختی که در ایران با نام درمان شناختی – رفتاری هم شناخته می شود، یکی از بزرگ ترین دست آوردهای علم روان شناسی در نیم قرن گذشته است. این روش درمانی چنان مؤثر بوده است که برای توصیف آن استفاده می شود درمان شناختی رفتاری یک روش انقلاب شناختی از عبارت روان درمانی کوتاه مدت است که روان درمانگران از آن برای آموزش افراد استفاده می کنند و احساسات و رفتارهای آنها را از طریق تغییر الگوهای فکری و باورهای شان، تغییر میدهند.
در حقیقت اساس رفتار درمانی شناختی این است که نوع تفکر و الگوهای فکری و شناخت ما از محیط اطراف و خودمان و البته تفسیر شخصی ما از اتفاقات زندگی، باعث بروز رفتارها و احساسات ما می شود و به طور کلی ما هرطور که فکر کنیم، همان طور هم احساس می کنیم و رفتار های ما متناسب با همان افکار و احساسات شکل می گیرند.
رفتار درمانی شناختی نوعی روش روان درمانی است که تمرکزش بر تأثیر باورها، تفکرات و نگرش های فرد بر احساسات و رفتارهای اوست. هدف از رفتار
درمانی شناختی این است که به شما آموزش دهد چگونه در طول زندگی تان فعالانه با مشکلات یا اتفاقات مختلف مواجه شوید و آنها را پشت سر بگذارید.
یکی از اساسی ترین اصول رفتار درمانی شناختی این است که افکار غیرواقعی و غیرمنطقی و دقیق تر بگوییم افکار تحریف شده ی شما، باعث ایجاد ناراحتی
و رفتارهای دردسر ساز می شوند. در عوض با تفکرات معقول و مبتنی بر واقعیت های عینی زندگی، می توانید نه تنها اختلالاتی مانند افسردگی و اضطراب را از خود دور کنید، بلکه در سخت ترین چالش های زندگی واکنش مناسب نشان دهید.
بنیان گذاران نظریه درمان شناختی رفتاری، توضیح می دهد که تفکرات، ادراکات و برداشت های افراد افسرده از اتفاقات زندگی ، کاملا تحریف شده و غیرواقعی است خوب خودت
افراد افسرده به طور گسترده دچار خطاهای شناختی هستند. منظور از خطاهای شناختی، الگوهای فکری ذهن ما هستند که واقعیت اتفاقات زندگی را کاملا اشتباه و غیرواقعی تفسیر می کنند.
به طور مثال فردی که دچار یک خطای شناختی به نام ذهن خوانی باشد اگر وارد یک مهمانی شود و افراد مختلف در مهمانی به او نگاه کنند، فکر می کند که
این افراد در ذهن خودشان طرز لباس پوشیدن و حرف زدن او را مسخره می کنند. این در حالی است که هیچ گواهی وجود ندارد که نشان دهد افرادی که
در آن مهمانی به او نگاه می کنند لزوما به او فکر می کنند و حتی اگر به او فکر کنند طرز لباس پوشیدن و رفتار او را مسخره می کنند! وقتی فردی دچار چنین
خطای شناختی باشد به خاطر طرز فکر غیر واقعی و غیرمنطقی خود، دچار ناراحتی بسیار زیادی می شود.
خطاهای شناختی شامل موارد بسیار زیادی می شوند از جمله استدلال های احساسی، تفکر سیاه و سفید، نتیجه گیری های شتاب زده و بسیاری موارد دیگر.
پروفسور بک اشاره می کند که این برداشت های اشتباه از واقعیت، در نتیجه ی افکار خودکار رخ می دهد. این افکار خودکار باعث می شوند که افراد به جای
بررسی واقعیت ها، معنای تحریف شده و غیر واقعی از اتفاقات اطراف شان برداشت کنند. تمرکز رفتار درمانی شناختی بر اصلاح افکار خودکار و به چالش
کشیدن اعتبار افکار غیرحقیقی در برابر واقعیت هاست. هنگامی که افراد بتوانند افکار غیرواقعی و آزاردهنده ی خود را متوقف کنند، احساس بسیار بهتری به آن ها دست می دهد و در طول زندگی عملکرد بهتری خواهند داشت.
درمان شناختی – رفتاری میتواند میزان رفتارهای پرخطر را در نوجوانان مبتلا به اعتیاد به کاهش دهد. گروه درمانی شناختی – رفتاری نیز بر میزان خویشتن داری سوء مصرف کنندگان مواد مخدر موثر است. هنگامی که وضعیت های استرس آمیز زندگی پیش می آید افرادی که آگاهی فراشناختی بالایی دارند می توانند از افسردگی و الگوهای تفکر منفی آسان تر دوری کنند.
آگاهی فراشناختی عموما توانایی فرد برای نامتمرکز شدن و اجتناب از فرورفتن در گرداب تفکرات وسوسه انگیز است. خوب خودت
برنامه های شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در بین مصرف کنندگان مواد میتواند باعث افزایش میزان کنترل خشم در آنها شود.
درمان شناختی مبتنی بر ذهن اگاهی روش دیگری است که از طریق میانجی گری متغیر های خود کنترلی و هیجان خواهی بر کاهش اعتیاد اثر گذار است.
شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی درمانی روانشناختی برای جلوگیری از بازگشت یا عود افسردگی است، ذهن آگاهی و مدیتیشن همراه با آن به فرد کمک
کرده تا از افکار و احساسات خود آگاه شده، به جای آنکه به آنها وابسته شود و یا واکنش نشان دهد ، آنها را بپذیرد.
نقش گذاری روانی میتواند بطور معناداری برقراری روابط مثبت با دیگران ، خودمختاری ، پذیرش خود ، تسلط بر محیط رشد فردی و داشتن زندگی هدفمند
را در افراد افزایش دهد و موجب کاهش باورهای غیر منطقی همچون بی مسئولیتی هیجانی ، اجتناب از برخورد بامشکلات ، درماندگی در برابر تغییر و
توقع تایید از دیگران میشود.
نقش گذاری روانی یک روش یا رویکرد درمانی است خوب خودت
که از روشهای نمایشی و عملی ، برای تسهیل تغییرات سازنده درزندگی شرکت کنندگان درنقش گذاری روانی استفاده کند . با شبیه سازی دقیق موقعیتهای زندگی در یک محیط درمانی سازماندهی شده ، درمانجو می تواند صحنه ها را دوباره خلق واجرا کند بطوریکه آگاهی وبینش را ارتقاء دهند و فرصت برای تمرین مهارتهای جدید زندگانی را کسب کنند .
درنقش گذاری روانی ، درمانجو یا قهرمان داستان برروی موقعیت خاص که قرار است اجرا شود ، تمرکز می کند . سایر اعضای گروه به عنوان دستیاران یا افراد کمکی ایفای نقش می کند ، درحالی که با پذیرفتن نقش های افراد مهم درصحنه از کار قهرمان داستان حمایت می کنند . چون متخصص درمانگر به خلق مجدد صحنه های کمک می کند که شاید درزندگی واقعی خلق آن صحنه ها امکان پذیر نباشد ، درآن صورت نقش گذاری روانی به فرصتی برای تمرین رفتارهای جدید و مناسب تر و فرصتی برای ارزیابی تاثیر آنها درمحیط و حمایتی گروه ، تبدیل می شود بعد انجام کار مشخص است ، بنابراین اغلب نقش گذاری روانی از قدرتی بیش از درمانهای کلامی مرسوم برخوردار است.
آموزش تاب آوری برای پیشگیری از بازگشت به اعتیاد
آموزش تاب آوری بر پیشگیری از بازگشت مجدد اعتیاد معتادان بهبود یافته موثر است. این درمان ها برای درمان و کاهش علائم سوء مصرف مواد توصیه
میشود . تاب آوری ظرفیتی برای مقاومت در برابر استرس فاجعه است.در فرهنگ لغت، این کلمه، خاصیت کشسانی، بازگشت پذیری و ارتجاعی معنا شده
است، تاب آور بودن به این معنا نیست که از این طریق بتوانید زندگی بدون تجربه استرس و درد را داشته باشید.
ارتقاء تاب آوری منجر به رشد افراد در به دست آوردن تفکر و مهارت های خود مدیریتی بهتر و دانش بیشتر میشود. خوب خودت
در واقع افراد تاب آور قادر هستند به عقب بجهند. آنها توانایی زنده ماندن و حتی غلبه بر ناملایمات را دارند. تاب آوری به عنوان قدرت یا توانایی برگشتن به زندگی اولیه و شروع وضعیت جدید از طریق کاهش فشار عصبی یا تحریف آن و جایگزینی نشاط تعریف می گردد.
تاب آوری میتواند باعث شود که فرد پیروزمندانه از رویدادهای ناگوار بگذرد و علیرغم قرار گرفتن در معرض تنش های شدید، شایستگی اجتماعی، تحصیلی و شغلی او ارتقا یابد. تاب آوری نوعی ویژگی است که از فردی به فردی متفاوت است و میتواند به مرور زمان رشد کند یا کاستی یابد. تاب آوری به معنای توانایی مقابله با شرایط دشوار و پاسخ انعطاف پذیر به فشارهای زندگی روزانه است.
تاب آوری، استرس را محدود نمی کند، مشکلات زندگی را پاک نمی کند، بلکه به افراد قدرت می دهد تا با مشکلات پیش رو مقابله سالم داشته باشند، بر سختی ها فائق آیند و با جریان زندگی حرکت کنند. برخی افراد به طور طبیعی دارای این ویژگی هستند، اما خبر خوب این است که این ویژگی در انحصار عده ای معدود نیست و به نظر متخصصان، سایر افراد نیز قادرند تاب آوری را بیآموزند و آن را ارتقاء دهند. تاب آوری توانایی یا پیامد سازگاری موفقیت آمیز با شرایط استرس زا و چالش برانگیز است.
افراد تاب آور آگاهانه و هشیار عمل می کنند ، می پذیرند که، موانع بخشی از زندگی هر انسان است ، دارای منبع کنترل درونی هستند و خود را مسئول
شرایط خویش می دانند و برای هر مشکل، شکست و مسئله، منابع بیرونی را سرزنش نمی کنند . این افراد، در ضمن تشخیص علت مسائل، قادرند با پیدا
کردن را ه حل مؤثر بر موقعیت و آینده خود تأثیر مثبت بگذارند. افراد تاب آور خود را قربانی و ناتوان تصور نمی کنند ، ارتباطات محکم اجتماعی دارند چنین
ارتباطاتی به آنها کمک می کند، درباره نگرانی ها و چالش های خود با کسی صحبت کنند، از مشورت، همدلی و همراهی آنها بهره مند شوند، راه حل های
جدید را کشف کنند و در مجموع از لحاظ روانی احساس قدرت و آرامش کنند.
می توان گفت فرد تاب آور، نحوه ی استدلال و نگرش متفاوتی در مواجهه با شرایط ناگوار اتخاذ می کند؛ به جای فاجعه ساختن از مشکل و گرفتار شدن در تبعات آن به خود و توانایی هایش توجه بیشتری می کند. مثلا چنین شخصی ممکن است یک موقعیت پرمخاطره را یک فرصت در نظر بگیرد نه یک تهدید و در دشواری ها به جای اضطراب موفقیت را تجربه کند. بنابراین تاب آوری موجب سازگاری مناسب در مواجهه با مشکلات می شود و این چیزی بیش از اجتناب ساده از پیامدهای منفی است.
در صد بالایی از کسانی که موفق به ترک اعتیاد میشوند بعد از مدتی مجددا گرفتار میشوند. آموزش مهارتهای زندگی بر تغییر مکان و دوری از مکانهایی که
فرد را به یاد مصرف مواد می اندازد در جلوگیری از بازگشت معتادان موثر است و مسبب کاهش بازگشت به اعتیاد در افراد میشود.
منبع : مقاله پژوهشی اعتیاد و درمان
💡خلاصی از اعتیاد به مشروب و مواد مخدر و سیگار قسمت (۱ – ۲)
💡ازدواج با فردی در خانواده معتاد آری یا نه ؟ (پاسخ دکتر هلاکویی)
شما میتوانید از ویدئو های آپارات خوب خودت دیدن فرمایید و مطالب مرتبط مورد نیاز خود را در آن بیابید.
